امید درمان در كشورهاى پیشرفته و اغلب اروپایى، هر ساله بسیارى از بیماران ایرانى را راهى خارج از كشور مى‌كند. این بیماران به امید برخوردارى از روش‌هاى درمانى و تكنیكى بهتر متقبل هزینه‌هاى سنگینى مىشوند كه گاه غیر ضرورى به نظر مى‌رسند. در مورد درمان بیماریهاى كلیوى گفتگوى كوتاهى داشتیم با دكتر عنایت‌الله اعظمى فوق تخصص كلیه در آلمان كه در همین زمینه نیز با پزشكان داخل ایران در ارتباط هستند.
دویچه‌وله: آقاى دكتر مى‌توانید در یك جمع‌بندى كلى علل بروز بیماریهاى كلیوى را بیان كنید؟
دكتر اعظمى: ” دلیل نارسایى و اختلال در كار كلیه دلایل شناخته شده‌اى هستند، دلایلى كه به طور عمده این مشكل را ایجاد مى‌كنند فشار خون بالا در درجه اول و بیماریهاى قندى هستند. یك سرى بیماریهاى اتوایمنى كه در واقع این بیماریها، خود بدن فعال مىشوند و به دلایل ناشناخته موادى بر علیه كلیه بافتهاى بدن و در این خصوص كلیه مى‌سازند.“
دویچه‌وله: مى‌توان گفت كه بیماریهاى كلیوى از سن خاصى بروز می كنند؟
دكتر اعظمى:” به طور كلى باید توجه داشته باشیم كه كاركرد كلیه از سن چهل سالگى به ازاى هر ده سال، ده درصد كمتر مىشود. یك چیز طبیعى كه بر اثر سن و سال مثل هر ارگان دیگرى، كار كلیه هم محدود مىشود، ولى به طور كلى آسیب‌پذیرى در مقابل بیماریهاى كه به اختلال در كار كلیه منجر مىشوند از سن چهل و پنج به بالا و به طور كلى با بالا رفتن سن بیشتر مىشود.“
دویچه‌وله: در درمان كلیه‌ی آسیب دیده به چه نكته‌اى باید توجه خاص شود؟ در یك تشخیص به چه نكاتى باید دقت شود؟
دكتر اعظمى:” وقتى بیمار به علت اختلال كلیه پیش متخصص كلیه مى‌رود به علت اختلال كلیه، اولین كار او این خواهد بود كه از پیشرفت این اختلال جلوگیرى كند و این منوط به این است كه باید پیدا كند به چه دلیل؟ آیا شما بیمارى قند دارید كه خوب تنظیم نیست؟ آیا فشار خون بالا دارید كه درمان نشده؟ آیا عفونتى در دستگاه ادرار هست كه باید با آنتى‌بیوتیك درمان شود و آیا شما یك بیمارى مادرزادى كه از یك سنى مى‌تواند خود را نشان بدهد و آیا شما دارویى مى‌خورید كه منجر به اختلال در كار كلیه مىشود؟ متناسب با این مجموعه براساس هر كدامیك از این دلایل كلیه شما دچار اشكال شده، آنوقت براى هر كدام راه حلى هست.“
دویچه‌وله: ناراحتى كلیه چه زمانى خود را نشان مى‌دهد یا چه زمانى فرد متوجه مىشود كه كلیه‌اش دچار آسیب شده؟
دكتر اعظمى:” ناراحتى كلیه اینطور شروع مىشود كه متناسب با اینكه به طور دفعى و حاد پیش بیآید، مثلأ كلیه سالم یكباره مدت كوتاهى از كار بیافتد، امكان نجات این كلیه بیشتر است، ولى اینكه كلیه به طور مزمن دچار نارسایى باشد مثلأ شما فشار خون بالا داشتنه باشید ولى دقت نكرده باشید، با كمبود تمركز، با احساس خستگى زیاد، با كم‌خونى شروع مىشود و بعد از یك مدت چون كاركرد كلیه دفع سموم و دفع آب است ، بر اثر دفع نشدن آب، وزن بیمار بالا مى‌رود، پا آماس مى‌كند و یواش یواش به مرحله‌اى مى‌رسد كه بدن به نوعى دچار مسمومیت مىشود.“
دویچه‌وله: این به معناى تخریب و از بین رفتن بافت كلیه است؟
دكتر اعظمى:” بافتى به طور خاص از بین نمى‌رود، مثلأ كسى كه سكته قلبى مى‌كند یك بخش از عضلات قلبش از كار مى‌افتد. چون كلیه یك ارگان خیلى پیچیده است كاركردش مختل مىشود و اینكه آیا بشود این را به حالت اول برگرداند بستگى به دلایل دارد كه آسیب اولیه كلیه ناشى از آن است. در موارد عمومى مىشود گفت به طور كلى ما خیلى خوشحال خواهیم بود اگر بتوانیم جلوى پیشرفت این آسیب دیدگى را بگیریم.“
دویچه‌وله: سطح درمان بیماریهاى كلیوى در ایران در مقایسه با كشورهاى پیشرفته را چطور مى‌بینید؟
دكتر اعظمى:” سطح درمان در ایران مطابق استاندارهاى بین‌المللى و اروپایى است تا آنجایى كه به تشخیص مربوط مىشود. اینكه ما سیستم گسترده دیالیز در همه جاى ایران نداریم مثل آلمان كه در هر شهر كوچكش هم یك مركز دیالیز داشته باشد، خوب این واقعیتى است كه هست. ولى به لحاظ تشخیص توسط نفرولوگهاى ما، من كمبود خاصى نمى‌بینم. ضمن اینكه در یك مورد پزشكان ایرانى خیلى مجرب‌تر از غربى‌ها هستند و آن پیوند كلیه است، به خاطر اینكه ایران كشورى است كه قانون خاصى در مورد پیوند كلیه دارد. تعداد پیوندهاى سالانه كلیه در ایران قابل مقایسه با هیچ جاى دنیا نیست. مشكلى كه من در ایران دیدم، مشكل درمان بیماریهایى است كه همزمان با دیالیز شدن پیش مى‌آیند. مثل پوكى استخوان، مثل كمبود تولید اریتروپوییتین در بدن كه كلیه آنرا مى‌سازد و كارش خونسازى است و بعد باید به عنوان دارو به بیمار تزریق شود. این خوب داروى گرانى است كه در ایران كمتر تجویز مىشود، اینجا در اروپا تقریبأ مریض‌ها هفته‌اى سه بار بعد از دیالیز این دارو را مى‌گیرند. طول عمر این بیماران را به طور كلى زمانى مى‌توان نرمال نگاه داشت كه در كنار دیالیز با بیماریهاى ناشى از كار افتادن كلیه و عوارض آنها خوب مبارزه كنید، در ایران متأسفانه این كمبود هست. اما به لحاظ تكنیكى تفاوت چندانى وجود ندارد.“
دویچه‌وله: در انتها براى پیشگیرى از ابتلا به بیماریهاى كلیوى چه توصیه‌اى دارید؟
دكتر اعظمى:” پیشگیرى در هر جامعه‌اى باید متناسب با شرایط فرهنگى و اجتماعى آن باشد. در ایران مثلأ زیاد چاى مصرف مىشود. چاى اكسالات دارد، كسانى كه كلیه‌شان سنگ‌ساز است باید كمتر چاى بنوشند. و مهمتر از همه از مصرف بى‌رویه دارو باید پرهیز شود، داروهایى كه ضد درد هستند اكثرأ به كلیه آسیب مى‌رسانند، مثل پاراستامولى كه هر كسی توى ایران چند تا توى جیبش هست!! مصرف دارو باید كنترل شده باشد.“
دویچه‌وله:” متشكر از اینكه وقتتان را در اختیارمان قرار دادید.“
منبع: Deutsche Welle
دویچه‌وله: آقاى دكتر مى‌توانید در یك جمع‌بندى كلى علل بروز بیماریهاى كلیوى را بیان كنید؟
دكتر اعظمى: ” دلیل نارسایى و اختلال در كار كلیه دلایل شناخته شده‌اى هستند، دلایلى كه به طور عمده این مشكل را ایجاد مى‌كنند فشار خون بالا در درجه اول و بیماریهاى قندى هستند. یك سرى بیماریهاى اتوایمنى كه در واقع این بیماریها، خود بدن فعال مىشوند و به دلایل ناشناخته موادى بر علیه كلیه بافتهاى بدن و در این خصوص كلیه مى‌سازند.“
دویچه‌وله: مى‌توان گفت كه بیماریهاى كلیوى از سن خاصى بروز می كنند؟
دكتر اعظمى:” به طور كلى باید توجه داشته باشیم كه كاركرد كلیه از سن چهل سالگى به ازاى هر ده سال، ده درصد كمتر مىشود. یك چیز طبیعى كه بر اثر سن و سال مثل هر ارگان دیگرى، كار كلیه هم محدود مىشود، ولى به طور كلى آسیب‌پذیرى در مقابل بیماریهاى كه به اختلال در كار كلیه منجر مىشوند از سن چهل و پنج به بالا و به طور كلى با بالا رفتن سن بیشتر مىشود.“
دویچه‌وله: در درمان كلیه‌ی آسیب دیده به چه نكته‌اى باید توجه خاص شود؟ در یك تشخیص به چه نكاتى باید دقت شود؟
دكتر اعظمى:” وقتى بیمار به علت اختلال كلیه پیش متخصص كلیه مى‌رود به علت اختلال كلیه، اولین كار او این خواهد بود كه از پیشرفت این اختلال جلوگیرى كند و این منوط به این است كه باید پیدا كند به چه دلیل؟ آیا شما بیمارى قند دارید كه خوب تنظیم نیست؟ آیا فشار خون بالا دارید كه درمان نشده؟ آیا عفونتى در دستگاه ادرار هست كه باید با آنتى‌بیوتیك درمان شود و آیا شما یك بیمارى مادرزادى كه از یك سنى مى‌تواند خود را نشان بدهد و آیا شما دارویى مى‌خورید كه منجر به اختلال در كار كلیه مىشود؟ متناسب با این مجموعه براساس هر كدامیك از این دلایل كلیه شما دچار اشكال شده، آنوقت براى هر كدام راه حلى هست.“
دویچه‌وله: ناراحتى كلیه چه زمانى خود را نشان مى‌دهد یا چه زمانى فرد متوجه مىشود كه كلیه‌اش دچار آسیب شده؟
دكتر اعظمى:” ناراحتى كلیه اینطور شروع مىشود كه متناسب با اینكه به طور دفعى و حاد پیش بیآید، مثلأ كلیه سالم یكباره مدت كوتاهى از كار بیافتد، امكان نجات این كلیه بیشتر است، ولى اینكه كلیه به طور مزمن دچار نارسایى باشد مثلأ شما فشار خون بالا داشتنه باشید ولى دقت نكرده باشید، با كمبود تمركز، با احساس خستگى زیاد، با كم‌خونى شروع مىشود و بعد از یك مدت چون كاركرد كلیه دفع سموم و دفع آب است ، بر اثر دفع نشدن آب، وزن بیمار بالا مى‌رود، پا آماس مى‌كند و یواش یواش به مرحله‌اى مى‌رسد كه بدن به نوعى دچار مسمومیت مىشود.“
دویچه‌وله: این به معناى تخریب و از بین رفتن بافت كلیه است؟
دكتر اعظمى:” بافتى به طور خاص از بین نمى‌رود، مثلأ كسى كه سكته قلبى مى‌كند یك بخش از عضلات قلبش از كار مى‌افتد. چون كلیه یك ارگان خیلى پیچیده است كاركردش مختل مىشود و اینكه آیا بشود این را به حالت اول برگرداند بستگى به دلایل دارد كه آسیب اولیه كلیه ناشى از آن است. در موارد عمومى مىشود گفت به طور كلى ما خیلى خوشحال خواهیم بود اگر بتوانیم جلوى پیشرفت این آسیب دیدگى را بگیریم.“
دویچه‌وله: سطح درمان بیماریهاى كلیوى در ایران در مقایسه با كشورهاى پیشرفته را چطور مى‌بینید؟
دكتر اعظمى:” سطح درمان در ایران مطابق استاندارهاى بین‌المللى و اروپایى است تا آنجایى كه به تشخیص مربوط مىشود. اینكه ما سیستم گسترده دیالیز در همه جاى ایران نداریم مثل آلمان كه در هر شهر كوچكش هم یك مركز دیالیز داشته باشد، خوب این واقعیتى است كه هست. ولى به لحاظ تشخیص توسط نفرولوگهاى ما، من كمبود خاصى نمى‌بینم. ضمن اینكه در یك مورد پزشكان ایرانى خیلى مجرب‌تر از غربى‌ها هستند و آن پیوند كلیه است، به خاطر اینكه ایران كشورى است كه قانون خاصى در مورد پیوند كلیه دارد. تعداد پیوندهاى سالانه كلیه در ایران قابل مقایسه با هیچ جاى دنیا نیست. مشكلى كه من در ایران دیدم، مشكل درمان بیماریهایى است كه همزمان با دیالیز شدن پیش مى‌آیند. مثل پوكى استخوان، مثل كمبود تولید اریتروپوییتین در بدن كه كلیه آنرا مى‌سازد و كارش خونسازى است و بعد باید به عنوان دارو به بیمار تزریق شود. این خوب داروى گرانى است كه در ایران كمتر تجویز مىشود، اینجا در اروپا تقریبأ مریض‌ها هفته‌اى سه بار بعد از دیالیز این دارو را مى‌گیرند. طول عمر این بیماران را به طور كلى زمانى مى‌توان نرمال نگاه داشت كه در كنار دیالیز با بیماریهاى ناشى از كار افتادن كلیه و عوارض آنها خوب مبارزه كنید، در ایران متأسفانه این كمبود هست. اما به لحاظ تكنیكى تفاوت چندانى وجود ندارد.“
دویچه‌وله: در انتها براى پیشگیرى از ابتلا به بیماریهاى كلیوى چه توصیه‌اى دارید؟
دكتر اعظمى:” پیشگیرى در هر جامعه‌اى باید متناسب با شرایط فرهنگى و اجتماعى آن باشد. در ایران مثلأ زیاد چاى مصرف مىشود. چاى اكسالات دارد، كسانى كه كلیه‌شان سنگ‌ساز است باید كمتر چاى بنوشند. و مهمتر از همه از مصرف بى‌رویه دارو باید پرهیز شود، داروهایى كه ضد درد هستند اكثرأ به كلیه آسیب مى‌رسانند، مثل پاراستامولى كه هر كسی توى ایران چند تا توى جیبش هست!! مصرف دارو باید كنترل شده باشد.“
دویچه‌وله:” متشكر از اینكه وقتتان را در اختیارمان قرار دادید.“
منبع: Deutsche Welle
شرح موضوع